Renovasyon en temel açıklaması ile yenileme anlamına gelen bir terimdir. Mimari açıdan oldukça sık kullanılan ve hatta renovasyon projeleri adı altında projeler oluşturulan bu terimde, bir yapıda belirli bölgeler korunarak yenilenme yapılır. Bu özellikle tarihi yapılarda geçerli olan bir işlemdir. Tarihi yapıların korunması gereken ve önem arz eden bölgeleri korunarak yenileme işlemleri yapılır. Aynı zamanda renovasyon işlemleri tarihi yapının yanı sıra bir kentin belirli bir bölgesinin koruma amacı ile de yapılabilir.
Yapılar zamanla değişen hayat şartları, gelişen teknoloji ve koşulların daha sert olması gibi nedenlerle bir süre sonra özgün işlevlerini yitirirler. Bu durumlar altında kalan yapılarda özellikle değişim ve yenilenme isteyen çok şey barınır.
Ancak renovasyon yapılırken de tarihi dokunun korunması ön planda olmalıdır. Geçmişten günümüze kadar her koşula dayanmış olan bir tarihi yapı ya da mekânın eski estetik görünümü ve tarihsel görünümünün yitirilmesi doğru bir durum değildir.
Manastır, hamam, tekke, kervansaray gibi tarihin tüm anlarını içlerinde barındıran bu yapılar, kullanım ya da değişen koşullar sonucu bozulmalar gösterirler. Bu bozulmalar yapının tüm malzemelerinde ya da temel sisteminde olabilir. Bu durumlarda yapı baştan sona ele alınarak renovasyon işlemleri başlatılmalıdır.
Renovasyon işlemlerinden önce de o tarihi mekân ya da yapı hakkında belirli bir araştırma yapılmalıdır. Araştırma sonucunda estetik ve tarihi doku bozulmadan yenileme işlemleri yapılabilir.
Yapıların yanı sıra kentin belirli bir bölgesi korunarak da renovasyon işlemi yapılabilir. Bu işlemde kentin koşullar karşısında zarar görmüş ve çevreye zarar verebilecek alanları tespit edilir ve ardından bu bölgede işlemler başlatılır. Kentin bu bölgesinde yer alan yapılar çok eski dönemlere ait olabilir.
Bu nedenle renovasyon işlemi sırasında dikkat edilmelidir. Öncelikle kentin o bölgesi hakkında araştırma yapılmalı ve yapıların durumlarına iyi bir şekilde bakılmalıdır. Temel özelliklerindeya da taşıyıcı sistemlerinde sorun bulunuyorsa bu konuda gerekli önlemler alınarak renovasyon işlemlerine başlanmalıdır.
Yenilenme anlamına gelen renovasyon işlemi asıl olarak bir yapı ya da kentin bir bölgesini, yeniden inşa etme ya da günümüze uyarlama gibi algılanmamalıdır. Renovasyon işleminde tarihi bir değer ya da doku bulunuyorsa bunlar korunmalıdır. Restorasyon işlemleri ile de oldukça benzerlik gösteren bu işlemde asıl amaç restorasyon gibi ince detaylar olmamalıdır. Ancak yenilenme sürecinde de araştırmalar doğru yapılmalı ve tarihi dokular kaybedilmemelidir. Özellikle bu yapılarda ya da kent bölgelerinde dış görünüşün bozulmaması en önemli etmendir. Dış görünüş birçok kişiye bu yapının tarihi bir yapı ya da kent olduğunu gösteren yegâne şeydir. Bu nedenle iç düzenlemeler doğru ve ilk tasarıma uygun olarak yapılmalıdır. Aksi halde yapının tüm görünümü bozulacak ve yapı tarihi özelliğini korumaktan alı koyulacaktır.
